ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΝΕΥΜΟΝΑ

Διάγνωση & Θεραπεία

Τα βασικά σημάδια είναι ο βήχας ή η αλλαγή του χαρακτήρα του βήχα σε έναν καπνιστή, ο πόνος σε μια περιοχή του θώρακα ή εντοπισμένος σε μία ή περισσότερες πλευρές, η κούραση, η αδυναμία και η ανεξήγητη απώλεια βάρους και σε μερικές περιπτώσεις η αιμόπτυση. Ορισμένοι τύποι κυττάρων καρκίνου του πνεύμονα παράγουν ορμόνες που εισέρχονται στην κυκλοφορία του αίματος. Αυτές οι ορμόνες μπορεί να προκαλέσουν συμπτώματα που δεν φαίνεται να σχετίζονται με τον καρκίνο του πνεύμονα. 

Οι ορμονικές αλλαγές προκαλούν ζάλη ή υπνηλία, συμπτώματα γνωστά και ως παρανεοπλασματικό σύνδρομο, το οποίο προκαλείται από την έκ-κριση πρωτεϊνών ή γλυκοπρωτεινών από τα νεοπλασματικά κύτταρα που προκαλούν συστηματικές εκδηλώσεις ακόμα και όταν οι όγκοι είναι πολύμικροί ή ακόμη και αδιάγνωστοι. Δεν έχουν σχέση με τις άμεσες επιπτώσεις της πρωτοπαθούς ή μεταστατικής εστίας του καρκίνου. Άλλα σημάδια του συνδρόμου είναι το μυρμήγκιασμα, οι θρόμβοι αίματος, η μυϊκή αδυναμία και το οίδημα στην περιοχή του στήθους στους άνδρες. 

Σύμφωνα με την Αμερικανική Αντικαρκινική Εταιρεία, οι περισσότεροι καρκίνοι του πνεύμονα δεν προκαλούν συμπτώματα μέχρι να εξαπλωθούν, αλλά μερικά άτομα με πρώιμο καρκίνο του πνεύμονα μπορεί να εκδηλώσουν συμπτώματα. Μόλις παρατηρήσετε τα πρώτα συμπτώματα, επισκεφ-θείτε γιατρό, καθώς η έγκαιρη διάγνωση σχετίζεται με πιο αποτελεσματική θεραπεία. 

Εάν ο πνευμονολόγος υποψιάζεται ότι ο ασθενής μπορεί να έχει καρκίνο του πνεύμονα, η συνήθης αρχική εξέταση είναι μια ακτινογραφία θώρακος και ακολουθεί αξονική τομογραφία. Για όλες τις πιθανές μορφές καρκίνου, η διάγνωση επιβεβαιώνεται συνήθως με την λήψη δείγματος (βιοψία). 

Υπάρχουν δύο τύποι καρκίνου πνεύμονα: o μικροκυτταρικός και ο μη-μικροκυτταρικός (αδενοκαρκίνωμα, πλακώδες, μεγαλοκυτταρικό και ο μεικτός αδενοπλακώδες). Υπάρχουν ακόμη και τα καρκινοειδή τα οποία αποτελούν ιδιαίτερη κατηγορία και έχουν διαφορετικό τρόπο αντιμετώπισης.

 Κομβικό ρόλο για την θεραπευτική προσέγγιση του διεγνωσμένου με καρκίνο πνεύμονα ασθενή είναι η σταδιοποίηση που γίνεται με το PET-CT (Video link 1) (Video link 2) και την λήψη βιοψιών από τους λεμφαδένες του μεσοθωρακίου με τον ενδοβρογχικό υπέρηχο (EBUS) (Video link 3) (Video link 4) . Για εκείνους τους ασθενείς που βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο και δεν μπορούν να χειρουργηθούν τότε γίνεται περαιτέρωμοριακός έλεγχος (EGFR, ALK, BRAF, ROS1 και PD-L1) ειδικά στον μη-μηκροκυτταρικό καρκίνο πνέυμονα (ΜΜΚΠ) όπου το αποτέλεσμα θα μας καθο-δηγήσει στην καταλληλότερη θεραπεία του ασθενούς

Θεραπεία ανάλογα με την έκταση της νόσου (κατηγοριοποιημένη ανά στάδιο νόσου)

Στάδια Ι και ΙΙ ΜΜΚΠ θεωρούνται εντοπισμένα ή πρώιμα στάδια o Χειρουργική αφαίρεση του όγκου είναι η θεραπεία εκλογής. Η ακτινοθεραπεία είναι εναλλακτική της χειρουργικής θεραπείας αν η τελευταία δεν είναι εφικτή είτε για ιατρικούς λόγους είτε διότι αρνείται ο ασθενής. Η μετεγχει-ρητική χημειοθεραπεία θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη για τους ασθενείς με στάδιο ΙΙ που μπορούν να την ανεχθούν. Στάδιο III ΜΜΚΠ ονομάζεται και τοπικά προχωρημένο Η πιο σημαντική ερώτηση είναι κατά πόσο ο όγκος είναι εξαιρέσιμος ή όχι. Αυτό το ερώτημα και η απόφαση σχετικά με τη βέλτιστη θεραπεία θα πρέπει να συζητηθεί στο πλαίσιο μιας ομάδας ειδικών (χειρουργών, παθολόγων ογκολόγων, ακτινοθεραπευτών ογκολόγων) Αν ο όγκος θεωρείται χειρουργικά εξαιρέσιμος Η χειρουργική θεραπεία είναι η βέλτιστη επιλογή. Η προεγχειρητική χημειοθεραπεία μπορεί να συμ-βάλλει στη μείωση της έκτασης της νόσου και να κάνει δυνατή τη χειρουργική εξαίρεση. Η μετεγχειρητική ακτινοθεραπεία μπορεί να αποτελεί μια επιλογή στην περίπτωση που ο όγκος έχει αφαιρεθεί πλήρως. o Εαν ο όγκος κριθεί ανεγχείρητος, τότε η ακτινοθεραπεία μπορεί να εφαρμοστεί ταυτόχρονά ή μετά τη χημειοθεραπεία. Η χημειοθεραπεία έχει ένδειξη σε όλους τους ασθενείς που μπορούν να την ανεχθούν. Στάδιο IV ΜΜΚΠ λέγεται και μεταστατικό γιατί έχει επεκταθεί πέραν του αρχικά προσβεβλημένου πνεύμονα. Δεδομένου ότι η νόσος έχει διασπαρεί πέρα από τον πνεύμονα δεν είναι δυνατόν να αφαιρεθεί χειρουργικά και θεωρείται εκτεταμένη. Μόνο θεραπείες που διακινούνται διαμέσου της αιματικής ροής μέσα στον οργανισμό (συστηματική θεραπεία) μπορούν να προσεγγίσουν και να επηρεάσουν τον όγκο. Σε αυτούς τους ασθενείς που βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο και δεν μπορούν να χειρουργηθούν τότε γίνεται περαιτέρω μοριακός έλεγχος (EGFR, ALK, BRAF, ROS1 και PD-L1) όπου το αποτέλεσμα θα μας καθοδιγήση στην καταλληλότερη θεραπεία του ασθενούς.

Σταδιοποίηση

Στάδιο I: Ο όγκος είναι μικρότερος, ή ίσος με 5cm στη μέγιστη διάμετρο και δεν υπάρχει συμμετοχή των περιοχικών λεμφαδένων.

Στάδιο ΙΙA: Ο όγκος είναι μεγαλύτερος από 5cm, αλλά δεν υπερβαίνει τα 7cm  στη μεγαλύτερη διάμετρο και δεν υπάρχει συμμετοχή των περιοχικών λεμφαδένων, ή

Ο όγκος είναι μικρότερος, ή ίσος με 5cm στη μέγιστη διάμετρο, αλλά υπάρχει συμμετοχή των σύστοιχων περιοχικών λεμφαδένων που βρίσκονται στην πύλη.

Σταδιο IIB: Ο όγκος είναι μεγαλύτερος από 5cm, αλλά δεν υπερβαίνει τα 7cm  στη μεγαλύτερη διάμετρο και υπάρχει συμμετοχή των σύστοιχων περιοχικών λεμφαδένων που βρίσκονται στην πύλη, ή

Ο όγκος ειναι μεγαλύτερος από 7cm στη μέγιστη διάμετρο (αλλά ακόμα παραμένει στον πνεύμονα), ή υπάρχει δεύτερη εστία όγκου στον ίδιο λοβό, αλλά δεν υπάρχει συμμετοχή των περιοχικών λεμφαδένων.

Στάδιο IIIA: Ο όγκος δεν είναι πάνω από 7cm στη μέγιστη διάμετρο και υπάρχει συμμετοχή των σύστοιχων λεμφαδένων του μεσοθωρακίου, ή

Ο όγκος ειναι πάνω από 7cm στη μέγιστη διάμετρο (αλλά ακόμα παραμένει στον πνεύμονα), ή υπάρχει δεύτερη εστία όγκου στον ίδιο λοβό και υπάρχει συμμετοχή των σύστοιχων λεμφαδένων της πύλης του πνεύμονα ή του μεσοθωρακίου, ή

Ο όγκος εισβάλλει, με άμεση επέκταση, στους ιστούς μεταξύ των πνευμόνων (πχ. στην καρδιά, στον οισοφάγο), ή υπάρχει υπάρχει μια δεύτερη εστία όγκου σε αλλο λοβό του ίδιου πνεύμονα , με ή χωρίς συμμετοχή των σύστοιχων περιοχικών λεμφαδένων στην πύλη.

Στάδιο IIIB: Ο όγκος εισβάλλει, με άμεση επέκταση, στους ιστούς μεταξύ των πνευμόνων (πχ. στην καρδιά, στον οισοφάγο), ή υπάρχει υπάρχει μια δεύτερη εστία όγκου σε άλλο λοβό του ίδιου πνεύμονα και υπάρχει συμμετοχή των σύστοιχων περιοχικών λεμφαδένων του μεσοθωρακίου, ή

ανεξάρτητα της διαμέτρου του όγκου, υπάρχει συμμετοχή των ετερόπλευρων περιοχικών λεμφαδένων που βρίσκονται στην πύλη ή το μεσοθωράκιο, ή στους υπερκλείδιους λεμφαδένες.

Στάδιο IV: Ανεξάρτητα της διαμέτρου του όγκου και της συμμετοχής των περιοχικών λεμφαδένων, ο όγκος έχει εξαπλωθεί σε απομακρυσμένα σημεία ή/και όργανα του σώματος. Η συμμετοχή του υπεζωκότα (περιλαμβανομένης της υπεζωκοτικής  συλλογής με τεκμηριωμένη την παρουσία καρκινικών κυττάρων) καθώς και του ετερόπλευρου πνεύμονα θεωρείται στάδιο IV.

Θεραπεία

Η θεραπεία του καρκίνου του πνεύμονα αποτελεί έναν ταχύτατα αναπτυσσόμενο τομέα της ιατρικής. Νέες θεραπείες αναπτύσσονται διαρκώς, χάρη στις νέες τεχνικές τις μοριακής διάγνωσης και των στοχευμένων φαρμάκων, εξατομικεύοντας όλο και περισσότερο την θεραπεία, και προσ-φέροντας όλο και καλύτερα αποτελέσματα, όσον αφορά την επιβίωση, αλλά και την ποιότητα ζωής των ασθενών με καρκίνο του πνεύμονα. 

Παρά τις προόδους της ιατρικής επιστήμης, δεν πρέπει να ξεχνάει κανείς ούτε λεπτό, ότι ο μόνος πραγματικά αποτελεσματικός χειρισμός απέναντι στην νόσο είναι η έγκαιρη διακοπή καπνίσματος.

Περισσότερες πληροφορίες υπάρχουν στα αρχεία του European Lung Foundation, (ELF στα ελληνικά) και της American Thoracic Society (ATS, στα αγγλικά) που ακολουθούν.

Επικοινωνήστε μαζί μας για περισσότερες πληροφορίες