Menu
Οι λοιμωξεις αναπνευστικου είναι η ‘’δημοφιλέστερη’’ ίσως κατηγορία νοσημάτων που ταλαιπωρεί ή ακόμη και απειλεί την υγεία εκατοντάδων εκατομμυρίων ανθρώπων ετησίως. Έχετε συνάχι, βήχα, πονόλαιμο, πυρετό ή συνδυασμό αυτών των συμπτωμάτων; Τότε είναι πολύ πιθανόν να έχετε προσβληθεί από κάποια λοίμωξη του αναπνευστικού συστήματος!
Οι λοιμωξεις αναπνευστικου περιλαμβάνουν ένα ευρύ φάσμα νοσημάτων ένα απλό κρυολόγημά μέχρι την πνευμονία. Τις τελευταίες δεκαετίες, η ιατρική επιστήμη έχει κάνει τεράστια βήματα στην αντιμετώπιση των λοιμωδών νοσημάτων γενικότερα, ωστόσο υπάρχει μια ολοένα και αυξανόμενη ανθεκτικότητα και μετάλλαξη των μικροβίων στα αντιβιοτικά φάρμακα, με αποτέλεσμα να έχουν εμφανιστεί νέοι παθογόνοι παράγοντες και μεταλλάξεις των ιών. Είναι πια κοινή η πεποίθηση ότι η αλόγιστη χρήση των αντιβιοτικών δεν φέρνει τα επιθυμητά αποτελέσματα καθώς όταν τα μικρόβια εκτεθούν σε αντιβιοτικά ακατάλληλα για να τα εξολοθρεύσουν, συμπεριφέρονται με τον ίδιο τρόπο που συμπεριφέρεται ο ανθρώπινος οργανισμός στα εμβόλια.
Ανώτερου Αναπνευστικού. Οι λοιμωξεις του ανωτέρου αναπνευστικου αφορούν το φάρυγγα, το λάρυγγα, τις αμυγδαλές, την τραχεία, και οι παθήσεις που αντίστοιχα προκαλούνται ονομάζονται φαρυγγίτιδα, λαρυγγίτιδα, αμυγδαλίτιδα και τραχειοβρογχίτιδα. Άλλες συχνές λοιμωξεις του ανωτέρου αναπνευστικου είναι η γρίπη, η ιγμορίτιδα που αφορά την κοιλότητα του κρανίου που βρίσκεται πίσω από τη μύτη) και η ωτίτιδα στην περιοχή των αυτιών. Ως λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού διακρίνουμε και την λοιμώδη μονοπυρήνωση. Οι λοιμωξεις του ανωτέρου αναπνευστικου είναι συνήθως ιογενείς, οφείλονται δηλαδή σε ιούς.
Κατώτερου Αναπνευστικού. Αφορούν ασφαλώς τους πνεύμονες, η σοβαρότητα των νοσημάτων εδώ είναι σημαντικά μεγαλύτερη ενώ πρέπει να υπογραμμιστεί ότι πρόκειται για μικροβιακές λοιμώξεις και όχι ιογενείς. Στις λοιμωξεις του κατώτερου αναπνευστικου σε πολλές περιπτώσεις επιβάλλεται η νοσοκομειακή νοσηλεία του ασθενούς. Σε αυτές περιλαμβάνονται η πνευμονία, η βρογχίτιδα απλή, οξεία ή χρόνια, διάφορα εμφυσήματα, η χρονια αποφρακτικη πνευμονοπαθεια (ΧΑΠ), το βρογχικό ασθμα κ.ο.κ.
Οι λοιμωξεις του ανώτερου αναπνευστικου σαν πρώτο σύμπτωμα εμφανίζουν το βήχα. Από εκεί και πέρα ο ασθενής μπορεί να αισθανθεί ρινική συμφόρηση και καταρροή, πυρετό, πονοκέφαλο, πόνους στους μύες και στα κόκκαλα (αρθραλγίες). Τα συμπτώματα κορυφώνονται κατά κανόνα ύστερα από δύο με τρεις ημέρες αλλά στη συνέχεια σταδιακά υποχωρούν.
Τα συμπτώματα στις λοιμωξεις του ανώτερου αναπνευστικου είναι σε γενικές γραμμές πιο ήπια κυρίως όσον αφορά την επίδρασή τους στις καθημερινές μας δραστηριότητες. Δρουν περισσότερο προοδευτικά (και όχι απότομα όπως οι πνευμονικές λοιμώξεις). Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, μπορούμε φερ’ ειπείν να εργαστούμε, ακόμη και αν ο οργανισμός παρουσιάζει πυρετό. Στις μικροβιακές λοιμωξεις του κατώτερου αναπνευστικου όμως, κατά τεκμήριο είναι αδύνατον ο ασθενής να συνεχίσει την καθημερινή του ρουτίνα, αφού τα συμπτώματα είναι πολύ πιο έντονα με αποτέλεσμα να καθηλώνεται στο κρεβάτι.
Είναι πολύ σημαντικό σε έναν ασθενή να γίνει σωστή διάγνωση της λοίμωξης που έχει, προκειμένου να του χορηγηθεί η κατάλληλη θεραπεία. Τα συμπτώματα σε πολλές περιπτώσεις, όπως βήχας, πυρετός ή καταρροή, μπορεί να είναι κοινά. Η γενική κατάσταση του ασθενούς μπορεί όμως να είναι ενδεικτική, αφού εάν έχει έντονα σημάδια κόπωσης, έλλειψη όρεξης ή γενικότερης δραστηριότητας τότε το πιθανότερο είναι να πάσχει από μικροβιακή λοιμωξη του κάτω αναπνευστικου. Εάν τρώει, δραστηριοποιείται και δουλεύει έστω και σε πιο χαμηλούς ρυθμούς από το κανονικό είναι ένδειξη ιογενούς λοίμωξης, ακόμη και αν ο ασθενής υποφέρει από πολύ υψηλό πυρετό.
Πολύ μεγάλο ρόλο παίζει και η εξέλιξη της νόσου αφού εάν αρρωστήσει απότομα και έχει επιπλέον έντονα συμπτώματα, υποφέρει από μικροβιακή λοίμωξη. Αντιστοίχως, εάν την δεδομένη στιγμή που παρουσιάσει τα συμπτώματα έχει αρρωστήσει κάποιο μέλος της οικογένειας ή υπάρχουν περιστατικά στο εργασιακό περιβάλλον, πιθανόν πάσχει από ιογενή λοίμωξη.
Σε κάποιες περιπτώσεις, χωρίς ωστόσο να αποτελεί αυτοσκοπό, μια απλή εργαστηριακή εξέταση, όπως η γενική αιμοτολογική εξέταση, μπορεί να μας δώσει κάποιες χρήσιμες πληροφορίες. Για παράδειγμα εάν ο ασθενής παρουσιάσει αυξημένο αριθμό λευκών αιμοσφαιρίων και κυρίως, αυξημένο ποσοστό πολυμορφοπυρήνων (μιας ομάδας λευκών αιμοσφαιρίων) είναι παράγοντας που υποδεικνύει ότι πάσχει από μικροβιακή λοίμωξη.
Βασικότερος στόχος της θεραπείας κατά των λοιμώξεων είναι πρώτα από όλα να μετριαστούν τα συμπτώματα τους την δεδομένη χρονική διάρκεια που το ανοσοποιητικό σύστημα αντιμετωπίζει τη λοίμωξη. Πρώτος και κύριος κανόνας είναι η ανάγκη του σώματος να ξεκουραστεί, πράγμα που σημαίνει ότι η ανάπαυση κρίνεται επιβεβλημένη. Για τις ιογενείς λοιμωξεις του αναπνευστικου στην πλειοψηφία τους, δεν υπάρχει τυποποιημένη θεραπεία. Συνήθως μάλιστα μετά από μερικές ημέρες ο οργανισμός του ασθενούς, ανακάμπτει από μόνος του.
Οι πιο ωφέλιμες θεραπείες που θα προτείνει ο γιατρός είναι σε αυτές τις περιπτώσεις υποστηρικτικής μορφής και είναι οι εξής:
Χορήγηση αντιπυρετικών ώστε να μειωθεί ο υψηλός πυρετός που εμφανίζεται και ακολούθως να υποχωρήσουν τα άλγη, οι πόνοι και οι κεφαλαλγίες. Να σημειωθεί πάντως πως για παιδιά κάτω των 16 ετών η λήψη ασπιρίνης απαγορεύεται. Κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων υγρών στην περίπτωση πυρετού, προκειμένου να αποφευχθεί η ήπια αφυδάτωση. Πρόκειται για κρίσιμο σφάλμα που κάνουν οι ασθενείς αφού τα συμπτώματα που παρουσιάζουν δεν βοηθούν στο να νιώθει ο οργανισμός ότι πρέπει να αναπληρώσει ή και να ενισχύσει τα υγρά που έχουν απολεσθεί. Για τους καπνιστές επιβάλλεται η διακοπή του καπνίσματος. Οι λοιμωξεις του ανώτερου αναπνευστικου συστήματος και οι σοβαρές πνευμονοπάθειες είναι συχνότερες στους καπνιστές και χρειάζεται να το κόψουν προκειμένου να θεραπευθούν πλήρως και εγκαίρως.
Αναφορικά με την χορήγηση φαρμάκων, θα πρέπει να τονιστεί εδώ η ανακοίνωση που εξέδωσε η Ρυθμιστική Αρχή Φαρμάκων και Προϊόντων Υγείας το 2009 όπου ξεκαθαρίζεται ότι οι γονείς δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούνμη συνταγογραφούμενα φάρμακα για το κρυολόγημα και το βήχα σε παιδιά κάτω των 6 ετών. Δεν υπάρχει κανένα στοιχείο για την αποτελεσματικότητά τους, ενώ μπορεί να προκαλέσουν διάφορες παρενέργειες, όπως αλλεργικές αντιδράσεις, συμπτώματα στον ύπνο ή και ψευδαισθήσεις. Σε ηλικίες 6 έως 12 ετών, οι κίνδυνοι των παρενεργειών εμφανίζονται μειωμένοι σε παιδιά μεγαλύτερης ηλικίας λόγω του ότι ζυγίζουν περισσότερο και δεν προσβάλλονται το ίδιο συχνά από κρυολόγημα.
Σε βαρύτερες περιπτώσεις, συνίσταται και η αντιβίωση. Τα αντιβιοτικά είναι φάρμακα πολύτιμα, που πρέπει όμως να χορηγούνται σε περιπτώσεις μικροβιακών λοιμώξεων και πάντα μετά από ιατρική συμβουλή, δεν προτείνονται ποτέ σε περιπτώσεις ιογενών λοιμώξεων αφού δεν έχουν την δυνατότητα να εξοντώσουν τους ιούς. Σε ειδικές ωστόσο περιπτώσεις όπως σε ηλικιωμένα ή εξασθενημένα άτομα όπου μια ιογενής λοίμωξη μπορεί να εμπλακεί με μικροβιακή, σε περιπτώσεις κάποιας χρόνιας πνευμονοπάθειας ή επιπλοκών με πνευμονία θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν, ωστόσο αυτή η απόφαση θα πρέπει να ληφθεί αποκλειστικώς από τον γιατρό σας και σε πολύ ειδικές περιπτώσεις. Σε περιπτώσεις γρίππης δε, είτε αν πρόκειται για ασθενείς ομάδων υψηλού κινδύνου είτα αν τα συμπτώματα είναι σοβαρά , θα πρέπει να αξιολογείται από τον γιατρό η αναγκαιότητα λήψης αντιικών φαρμάκων.
Συνοψίζοντας, πρέπει να πούμε πως τα αντιβιοτικά συνήθως συμβάλλουν λίγο στην επιτάχυνση της ανάρρωσης από λοιμωξεις του ανώτερου αναπνευστικου συστήματος. Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να επιδεινώσουν τα συμπτώματα, καθώς ορισμένοι άνθρωποι παρουσιάζουν παρενέργειες, όπως διάρροια, ναυτία και εξανθήματα. Σε κάθε περίπτωση η χορήγησή τους θα πρέπει αξιολογείται από τον θεράποντα γιατρό εξατομικευμένα.
Ένα δύσκολο αλλά και τόσο απλό κεφάλαιο αναφορικά με τις λοιμωξεις του αναπνευστικου, είναι ο τομέας της πρόληψής τους. Είναι δυστυχώς εξαιρετικά δύσκολο να προλάβουμε μια λοίμωξη αφενός λόγω του μεγάλου αριθμού ιών που μπορούν να προκαλέσουν τη λοίμωξη καθώς και το γεγονός ότι πολλοί εξ αυτών κυκλοφορούν ελεύθεροι στο περιβάλλον. Υπάρχει όμως ένας σημαντικός αριθμός συστάσεων που μπορούν να γίνουν ώστε να μειωθεί όσο το δυνατόν περισσότερο ο κίνδυνος μετάδοσης του ιού που μπορεί να οδηγήσει σε λοίμωξη. Απαιτείται λοιπόν προσοχή και καλή τήρηση των κανόνων υγιεινής.
Στην περίπτωση, λοιπόν, που κάποιος νοσήσει από μια λοιμωξη του ανώτερου αναπνευστικου συστήματος, δεν θα πρέπει να πλησιάζει τους γύρω του σε πολύ κοντινή απόσταση, και κυρίως πρέπει να αποφεύγει την σωματική επαφή μαζί τους. Εάν κάποιος πάσχει από μια λοιμωξη του ανώτερου αναπνευστικου συστήματος, πρέπει να πλένει τα χέρια του συχνά με σαπούνι και νερό. Πολλοί ιοί μεταδίδονται με το άγγιγμα και κυρίως από τα χέρια, μέσω των σταγονιδίων από βήχα ή φτάρνισμα. Ακόμη και μια τυπική χειραψία λοιπόν μπορεί να αποβεί κρίσιμη.
Δεν πρέπει ποτέ να χρησιμοποιούμε τα ίδια είδη υγιεινής (όπως πετσέτες) ή οικιακά σκεύη με τα υπόλοιπα άτομα. Ομοίως τα παιδιά που πάσχουν από κάποια λοιμωξη του ανώτερου αναπνευστικου συστήματος δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούν τα ίδια παιχνίδια με τα υπόλοιπα. Και βέβαια, επιβάλλεται το πλύσιμο των παιχνιδιών αυτών με νερό και σαπούνι μετά τη χρήση τους.
Τέλος, θα πρέπει να γίνει ειδική μνεία στις ευεργετικές επιδράσεις της σωστής διατροφής ( φρέσκα φρούτα και λαχανικά) αλλά και της τακτικής σωματικής άσκησης. Πολύ σημαντική έρευνα που έλαβε χώρα σε μεγάλο αριθμό ατόμων κατά την χειμερινή περίοδο, μας αποκάλυψε ότι όσοι ασκούνταν πέντε ή και περισσότερες ημέρες την εβδομάδα, εμφάνιζαν μειωμένες πιθανότητες να αναπτύξουν λοιμωξεις του ανώτερου αναπνευστικου συστήματος σε σύγκριση με εκείνους που δεν ασκούνταν καθόλου ή ασκούνταν με μικρότερη συχνότητα. Ακόμη δε και εάν ανέπτυσσε κάποιας μορφής λοίμωξης του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος, κατά πάσα πιθανότητα τα συμπτώματα θα ήταν λιγότερο σοβαρά συγκριτικά με εκείνων που ασκούνταν λιγότερο.
